راهنمای نصب و نگهداری شیر پروانه‌ای ویفری
در این مقاله به بررسی شیر پروانه ای ویفری و راهنمای نصب آن و انواع ویژگی ها مزایا و معایب این محصول می پردازیم.
معرفی شیر پروانه ای
شیر پروانه‌ای صنعتی (باترفلای ولو) یکی از انواع شیرآلات صنعتی است که از دیسکی برای کنترل و تنظیم جریان سیال بهره می‌برد. این شیرها به عنوان شیرهای (¼) دور شناخته می‌شوند که عملکرد سریع مشابه شیرهای توپی در قطع جریان دارند، اما برخلاف آنها، امکان باز و بسته شدن تدریجی را نیز فراهم می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که دیسک همواره در مسیر جریان باقی بماند، که می‌تواند منجر به افت فشار شود. شیرهای پروانه‌ای به دلیل وزن سبک و سهولت نصب و نگهداری، در مقایسه با سایر انواع شیرها مزیت دارند. این ویژگی‌ها آنها را برای کاربردهای مختلفی نظیر استخر و جکوزی، صنایع فلزی و شیمیایی، نفت و گاز و پتروشیمی مناسب می‌سازد. در تولید شیرآلات صنعتی، شیرهای پروانه‌ای ویفری برای کنترل سیالات در شرایط متنوع فرآیندهای صنعتی طراحی می‌شوند، و جنس مواد به‌کار رفته در ساخت این شیرها نقشی کلیدی در عملکرد آنها ایفا می‌کند. جنس شیر تأثیر مستقیمی بر قابلیت‌های کاربردی آن دارد، زیرا باید قادر باشد شرایط فیزیکی و شیمیایی سیال را تحمل کند و بدون خرابی یا محدودیت، عملیات کنترل عبور سیال را به‌درستی انجام دهد. به همین دلیل، شیرهای پروانه‌ای ویفری از متریال‌های مختلفی ساخته می‌شوند تا متناسب با نیازهای خاص هر فرآیند طراحی شوند.
انواع شیر پروانه ای صنعتی
شیر پروانه ای صنعتی را می‌توان بر اساس جنس، نوع اتصال و نوع عملگر تقسیم‌بندی کرد.
انواع شیر پروانه‌ای بر اساس جنس بدنه:
چدنی: بدنه‌های چدنی به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و قیمت مناسب، معمولاً در کاربردهای عمومی و محیط‌هایی با شرایط غیرخورنده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استنلس استیل: این نوع بدنه به دلیل مقاومت عالی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، در صنایع غذایی، دارویی و محیط‌های خورنده کاربرد دارد.
فولادی: بدنه‌های فولادی برای شرایط فشار و دمای بالا مناسب هستند و بیشتر در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پلیمری (UPVC): این بدنه‌ها به دلیل وزن سبک و مقاومت در برابر مواد شیمیایی، بیشتر در محیط‌های خورنده و سیستم‌های آب و فاضلاب استفاده می‌شوند.
انواع شیر پروانه‌ای بر اساس نوع اتصال:
ویفری: این نوع اتصال به دلیل سبک بودن و نصب آسان، برای کاربردهای عمومی و سیستم‌هایی با فضای محدود مناسب است.
لاگ‌دار: این نوع اتصال به دلیل قابلیت نصب در وسط لوله و امکان تعویض راحت، بیشتر در سیستم‌های خطوط لوله‌کشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فلنجی: اتصال فلنجی به دلیل تحمل بالای فشار و دما، برای کاربردهای صنعتی سنگین نظیر صنایع نفت و گاز استفاده می‌شود.
اتصال جوشی: این نوع اتصال برای کاربردهایی که نیاز به اتصالات بدون نشت و با دوام بالا دارند، مانند خطوط لوله‌کشی زیرزمینی یا سیستم‌های با فشار بالا، به کار می‌رود.
شیر پروانه ای ویفری (Wafer)
شیرهای پروانه‌ای ویفری عمدتاً با دو یا چهار سوراخ بدون رزوه طراحی می‌شوند که بین دو فلنج در خطوط لوله‌کشی نصب می‌شوند. در این نوع شیرها، از پیچ یا میله رزوه‌دار استفاده می‌شود که به‌طور مستقیم از میان فلنج‌ها عبور کرده و شیر را در محل خود ثابت نگه می‌دارد. استفاده از شیر پروانه‌ای ویفری با هدف ایجاد آببندی قوی‌تر و افزایش مقاومت در برابر اختلاف فشار دو طرف جریان سیال صورت می‌گیرد. شیر پروانه‌ای ویفری نوعی ولو با دهانه بزرگ است که به‌طور خاص برای نصب بین فلنج‌ها طراحی شده است. این شیرها در فرآیندهای بزرگ که نیاز به جابجایی حجم زیاد سیالات دارند، به‌طور گسترده استفاده می‌شوند و به عنوان رایج‌ترین نوع شیر پروانه‌ای شناخته می‌شوند. شیرهای پروانه‌ای ویفری دارای ساختاری ساده و در عین حال با بدنه‌ای باریک هستند. طراحی این شیرها به گونه‌ای است که پلاگ چرخشی آن هم‌اندازه لوله انتقال سیال است و به راحتی در مسیر هر نوع سیال قرار می‌گیرد. این ویژگی باعث می‌شود که تأثیر بسیار کمی بر افت فشار سیال عبوری داشته باشد و تغییر محسوسی در دبی سیال ایجاد نکند. اما هنگام بسته شدن، این شیرها شرایط کاملاً آببندی شده را فراهم می‌کنند.این نوع شیر عمدتاً برای نصب در لوله‌های بسیار بزرگ انتقال سیالات استفاده می‌شود و به عنوان یکی از ابزارهای اصلی کنترل سیالات در صنایع نفت، گاز، و پتروشیمی در خطوط بزرگ شناخته می‌شود.
شیر پروانه ای لاگ (Lug)
شیر پروانه‌ای لاگ‌دار دارای حفره‌هایی در اطراف بدنه است که برای اتصال به خطوط لوله با استفاده از پیچ و مهره طراحی شده‌اند. این نوع شیر، که برای سیستم‌های فشار بالا مناسب است، به دلیل طراحی خاص خود آببندی بهتری نسبت به شیرهای ویفری ارائه می‌دهد.
شیر پروانه ای فلنجی (Flange)
این نوع شیر دارای دو فلنج در طرفین بوده که به فلنج خطوط لوله وصل شده و آب بندی کاملی را فراهم می‌کند.
شیر پروانه ای جوشی (Grooved)
با توجه به اینکه این نوع شیر توسط اتصال جوشی نصب می‌شود به خوبی در سیستم‌های فشار بالا کاربرد دارد.
انواع شیر پروانه ای ویفری بر اساس عملگر
باترفلای ولوها از لحاظ نوع عملگر به 4 دسته تقسیم می‌شوند: اهرمی، گیربکسی، پنوماتیکی و برقی. در ادامه به بررسی انواع عملگرها می‌پردازیم.
شیر پروانه‌ای اهرمی (دستی):
این نوع شیر پروانه‌ای با یک عملگر ساده و دستی کار می‌کند که شامل دسته‌ای متحرک است. با چرخاندن این دسته، شفت متصل به دیسک به‌راحتی تا ۹۰ درجه می‌چرخد و اجازه عبور سیال را می‌دهد. این مکانیسم ساده و موثر، برای کاربردهای عمومی و سایزهای کوچک مناسب است.
شیر پروانه‌ای گیربکسی:
این نوع شیر پروانه‌ای با یک عملگر گیربکسی تجهیز شده است، که به ویژه برای سایزهای بزرگتر که باز و بسته کردن آنها دشوار است، کاربرد دارد. گیربکس با انتقال نیرو به دیسک، فرآیند باز و بسته کردن شیر را تسهیل می‌کند، و از این رو، در صنایع مختلف پرکاربرد است.
شیر پروانه‌ای پنوماتیکی (بادی):
در مکان‌هایی که نیروی انسانی برای باز و بسته کردن شیرها در دسترس نیست، شیر پروانه‌ای پنوماتیکی به کار می‌آید. این شیرها از هوای فشرده ذخیره شده در محفظه‌ای روی بدنه برای باز و بسته کردن دیسک استفاده می‌کنند. این نوع شیر در خطوطی که به نیروی زیادی برای عملکرد نیاز است، گزینه‌ای مناسب و کارآمد محسوب می‌شود.
شیر پروانه‌ای برقی:
این شیرها به عنوان یکی از سریع‌ترین انواع شیرآلات صنعتی شناخته می‌شوند. در این نوع شیر، یک موتور الکتریکی که در بخش بالایی شیر نصب شده است، انرژی لازم برای چرخاندن دیسک را تأمین می‌کند. طراحی این شیرها به گونه‌ای است که کنترل آنها بدون نیاز به اپراتور ممکن است. شیرهای پروانه‌ای برقی به‌ویژه در سیستم‌های حاوی سیالات سمی و اسیدی و محیط‌های خطرناک به‌کار می‌روند. با فعال شدن موتور، انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی تبدیل شده و از طریق ساقه شیر به دیسک منتقل می‌شود، که منجر به باز و بسته شدن شیر می‌گردد.
نصب و نگهداری
شیرهای پروانه‌ای به دلیل داشتن اجزای داخلی کمتر نسبت به سایر شیرآلات صنعتی، به‌طور کلی نیاز کمتری به تعمیرات دارند. با این حال، رعایت چند نکته می‌تواند در نصب و نگهداری صحیح این شیرها مؤثر باشد:
بررسی منظم: اگر از شیر به‌طور منظم استفاده نمی‌شود، حداقل یک بار در ماه باید آن را بررسی کنید. اگر شیر بین موقعیت باز و بسته گیر کرد، عملکرد اکچویتور را چک کنید. در صورت نیاز، اکچویتور را بردارید و شیر را به‌صورت دستی باز و بسته کنید تا مشکل مشخص شود. توجه داشته باشید که اعمال نیروی گشتاور بیش از حد توسط اکچویتور ممکن است به اجزای داخلی شیر آسیب برساند.
رفع نشتی: یکی از مشکلات رایج در شیرهای پروانه‌ای، نشتی است. اگر نشتی در محل اتصال فلنج بدنه شیر با فلنج خط لوله رخ دهد، می‌توان با محکم کردن پیچ و مهره‌های اتصال فلنج‌ها این مشکل را برطرف کرد. در صورتی که نشتی برطرف نشد، ممکن است مشکل از گسکت آببندی باشد که باید تعویض شود. اگر نشتی در محل درپوش بدنه شیر باشد، ابتدا پیچ‌های درپوش را باز کنید و اورینگ مربوطه را تعویض نمایید.
تعویض لاستیک آببندی: اگر نشتی از محل لاستیک آب‌بند بین دیسک و نشیمنگاه باشد، نیاز به تعویض لاستیک آببندی است. در این حالت، ابتدا ساقه و دیسک را جدا کرده و پس از خارج کردن دیسک، لاستیک آببندی را تعویض کنید.
رفع اجسام خارجی: وجود جسم خارجی بین دیسک و نشیمنگاه شیر می‌تواند یکی از دلایل نشتی باشد. در این صورت، شیر را به میزان 10 تا 15 درجه باز کنید تا با فشار و سرعت بالای سیال، جسم خارجی خارج شود.
پیشگیری از ضربه قوچ: پدیده ضربه قوچ یا افزایش فشار ناگهانی یکی از آسیب‌های رایج به شیرآلات صنعتی در خطوط لوله است که باید مورد توجه قرار گیرد
مراحل نصب
قرار دادن شیر: شیر ویفری را بین دو فلنج فولادی قرار دهید. توجه داشته باشید که این شیرها نیازی به واشر آببندی (گسکت) ندارند و استفاده از آن ممکن است عملکرد شیر را مختل کند.
محکم کردن فلنج‌ها: فلنج‌ها را پس از تنظیم شیر با چهار پیچ و مهره به طور موقت محکم کنید. برای این منظور، از پیچ و مهره‌های مناسب و با دوام مانند گالوانیزه یا استیل استفاده کنید.
جوشکاری فلنج‌ها: فلنج‌های فلزی را به لوله با نقطه‌جوش جوش کنید. سپس شیر ویفری را از بین دو فلنج خارج کنید.
جوشکاری نهایی: فلنج‌ها را به طور کامل به لوله جوش دهید و اجازه دهید تا جوش‌ها سرد شوند.
نصب شیر: پس از سرد شدن فلنج‌ها، شیر را دوباره بین آنها قرار دهید. در این وضعیت، شیر باید به راحتی باز و بسته شود. برای جلوگیری از آسیب به لاستیک آببندی، شیر را قدری در حالت باز نگه دارید.
محکم کردن نهایی: شیر ویفری را بین دو فلنج تنظیم کرده و چهار پیچ را به صورت ضربدری محکم کنید. سپس باقی پیچ‌ها و مهره‌ها را بسته و آنها را نیز به صورت ضربدری محکم کنید.
تست عملکرد: شیر را چند بار باز و بسته کنید تا از راحتی حرکت و عدم گیر کردن پروانه به لوله اطمینان حاصل نمایید. در این مرحله، پروانه را کمی باز نگه دارید تا عملکرد صحیح شیر تأیید شود.
نکات غیر مجاز بعد از نصب
پس از نصب شیرهای پروانه‌ای ویفری، برای اطمینان از عملکرد بی‌دردسر شیر در خط لوله، لازم است که نکات درج شده در کاتالوگ محصول و یک سری نکات عمومی مربوط به تعمیر و نگهداری رعایت شوند. این نکات شامل موارد زیر است:
رعایت دمای مجاز: شیرهای پروانه‌ای فلنج‌دار باید در دمای مجاز توصیه‌شده استفاده شوند.
اجتناب از فشار بیش از حد: هرگز از شیر در فشارهای بالاتر از فشار نامی آن استفاده نکنید.
کنترل فشار پشت دیسک: در حالت بسته، فشار پشت دیسک نباید از حداکثر فشار عملیاتی مجاز شیر بیشتر باشد.
استفاده از سیالات مجاز: فقط از سیالاتی استفاده کنید که به آببندی شیر آسیب نمی‌رسانند.
رعایت دقیق دستورالعمل‌ها: تمامی نکات ذکر شده در کاتالوگ شیر را به‌طور کامل رعایت کنید.
خرید شیر پروانه ای ویفری
بازرگانی خانی، با بیش از یک دهه تجربه درخشان در زمینه تولید و فروش عمده شیرآلات صنعتی و محصولات پتروشیمی، به یکی از پیشگامان این صنعت در کشور تبدیل شده است. هدف اصلی ما از راه‌اندازی سایت بازرگانی خانی، ارائه اطلاعات جامع و دقیق به مشتریان عزیز درباره آخرین محصولات و نوآوری‌های شرکت خانی می‌باشد.
در بازرگانی خانی، علاوه بر معرفی محصولات جدید، به روزترین قیمت‌ها و اطلاعات معتبر را در اختیار شما قرار می‌دهیم تا با اطمینان خاطر از کیفیت و قیمت محصولات، تصمیم‌گیری نمایید. سایت ما به ارائه توضیحات کامل و دقیق در مورد انواع اتصالات و شیرآلات صنعتی مورد استفاده در کارخانه‌ها می‌پردازد، تا بتوانید انتخابی آگاهانه و متناسب با نیازهای خود داشته باشید.
تلاش ما در بازرگانی خانی بر این است که با صداقت و شفافیت، به نیازهای شما پاسخ دهیم و تجربه‌ای مطمئن و لذت‌بخش از خرید اینترنتی را برای شما فراهم آوریم. از اعتماد شما سپاسگزاریم و همواره در تلاشیم تا با ارائه بهترین خدمات و محصولات، رضایت کامل شما را جلب نماییم.