شیر یکطرفه سوپاپی

شیرهای یک طرفه را می توان براساس چگونگی حرکت بندآور،به سه دسته مهم تقسیم کرد:

1_ lift chek valve

در این نوع شیر یک طرفه،حرکت بندآور در جهت جریان است.این شیرها برای جریان های افقی یا عمودی با جهت جریان رو به بالا مناسب هستند.همچنین استفاده از این شیرها عموما برای جریان های بخار،هوا،گازها و آب توصیه می گردد.

اجزا

اجزای اصلی این شیرها شامل بدنه،درپوش،بندآور و نشیمن گاه می باشد.در این شیرها هنگامی که جریان وارد شیر می شود ، بند آور که می تواند به شکل دیسک،توپ و … باشد،با فشار جریان،از جای خود بلند شده و مسیر عبور سیال را باز می کند.

از سوی دیگر،هنگامی که جریان از جهت مقابل وارد شیر شود،بند آور بر اثر نیروی جریان برگشتی و فشار حاصل از وزن خود روی seat نشسته و مسیر عبور جریان را مسدود می کند.در بعضی از طراحی ها برای بالا بردن سرعت بسته شدن شیر یا امکان استفاده از شیر در وضعیت افقی،از یک فنر برای اعمال فشار بر روی بندآور استفاده می شود.

شیر یکطرفه سوپاپی

مزایا

از مزایای اساسی این نوع شیر یکطرفه،کوتاهی مسیر طی شده توسط  بندآور میان وضعیت های باز و بسته است،این خاصیت زمان پاسخ و سرعت عملکرد شیر را درحالت مطلوب قرار می دهد.لازم به یادآوری است که سرعت عمل در این شیرها بکی از عوامل تعیین کننده در انتخاب شیر است.در حقیقت هرچه زمان لازم برای رسیدن شیر به وضعیت بسته بیشتر باشد .مقدار سیال بیشتری در جهت نامطلوب فرصت حرکت پیدا می کند.به دلیل کورس کوتاه دیسک،این شیر جزو شیرهای یکطرفه سریع العمل طبقه بندی می شود.

مضرات

در بعصی از انواع این شیر برای رسیدن به آب بندی بهتر و جلوگیری از نشتی بندآور به کمک یک راهنما یا guide در مسیر خود حرکت می کند.البته استفاده از راهنما مضراتی را نیز در پی دارد،معمولا اگز سیال سرویس دارای ذرات معلق یا رسوب زا باشد،می تواند باعث گیر کردن دیسک روی راهنما و مختل شدن عملکرد شیر گردد.همچنین ویسکوزیته بالای سیال سرویس می تواند سرعت واکنش شیر را تخت تاثیر قرار داده و یا در موارد حاد، حتی باعث عمل نکردن شیر شود.البته در بعضی از طراحی ها،از بندآور توپی شکل استفاده شده که نیاز به استفاده از راهنما را مرتفع می کند. اما مشکل ویسکوزیته سیال،همجنان به حای خود باقی است.به همین دلیل این شیرها برای سبالات غیر ویسکوز و عاری از ذرات معلق مناسب تر هستند.

2_swing check valves

این شیرها معمولا دارای یک بندآور صفحه ای هستند که با لولایی خارج از صفحه نشیمن گاه متصل است و با حرکت شبه آونگی خود مسیر عبور سیال را باز یا مسدود می کند.مریت های اساسی این شیر در جهت حرکت بندآور آن نهفته است.با اتخاذ حرکت آونگی بندآور،این شیرها حساسیت کمی نسبت به ذرات معلق موجود در سیال نشان می دهند.

از سوی دیگر با افزایش کورس دیسک در این شیرها،زمان واکنش آن ها کمی بیشتر از شیرهای lift خواهد بود.این مساله در سایزهای بزرگ شیر یا در مورد سیال های ویسکوز،اهمیت بیشتری پیدا می کند.معمولا در چنین مواردی برای حل مساله تمهیداتی در نظر گرفته می شود که از آن جمله می توان به تعبیه فنرهایی برای برگشت سریع تر یا تقسیم کردن بندآور به دو بخش اشاره کرد.افت فشار و اغتشاش سیال،پس از عبور از این شیرها بسیار کم است،به همین دلیل استفاده از این نوع شیرها،در سیستم هایی که در آنها عموما از شرهای دروازه ای استفاده شده،متداول تر است.

یکی از راه های کاهش کورس دیسک در این نوع شیرها،جا به جایی محل لولا به سمت داخل صفحه دیسک می باشد.این کار سبب کوتاه تر شدن کورس دیسک و کاهش زمان شیر میشود. اما استفاده از این نوع شیرها،هزینه های زیادی را در پی دارد،چرا که هم تولید آنها سخت تر است و هم تعمیر آن ها گران تر.در نتیجه استفاده از این نوع شیرها تنها در شرایط توصیه می شود که استفاده از شیرهای لولایی عادی راه گشا نباشد.